Bilindiği üzere, ülkemiz gündeminin değişmez başlıklarından birisi sahipsiz köpek sorunu. Bu sorunu ortadan kaldırma iddiasıyla uzun yıllardır uygulanan yöntemlerin işe yaramadığını yakından gözlemliyorsunuz. Belediyelerimiz, mevcut çözümsüzlük ortamında olaya vicdani boyut ile tehlike boyutu penceresinden yaklaşan kamuoyu grupları arasında sıkışıp kalmış durumdalar.

Merkezi ve bütünsel bir yaklaşım olmaksızın bu çözümsüzlüğün bertarafı mümkün değil. Ek’te Sivil Proje Komisyonu’muzun sorunu merkezi ve bütünsel bir anlayışla çok kısa süre içerisinde ülke ve Belediyelerimiz gündeminden çıkaracağını düşündüğümüz çözüm önerisi var.

Projenin hayata geçmesi halinde sürecin sevk ve idaresi konusunda İç Anadolu Belediyeler Birliği olarak sorumluluk almaya hazırız. Projenin merkezi idare eliyle yürütülmesi halinde de her türlü desteği vereceğiz.   

Sonuç olarak ekte genel çerçevesi sunulan proje ile ilgili olarak idarenizin olumlu yada olumsuz görüşlerini 29.09.2023 tarihine kadar Birliğimize iletmenizi bekliyoruz.

Tarafımıza yapılacak geri dönüşler raporlanarak başta Cumhurbaşkanlığı makamı ve ilgili Bakanlıklar olmak üzere konuyla ilgili olarak muhataplarla yapılacak görüşmeler ve sunumlara temel oluşturacaktır.  

Saygılarımla.

Dr. Salim ÇORUK

Genel Sekreter

SAHİPSİZ KÖPEK SORUNU

ALTERNATİF PROJE

Projenin Amacı                      :

İdare(genel-yerel), bağışçı, hayvansever işbirliği ile sokak köpeklerinin tamamı için güvenli ve steril bir yaşam ortamı oluşturarak sorunu kısa süre içerisinde belediyelerimizin ve kamuoyu gündeminden bütünüyle kaldırmak.

Projenin Hedefi                      :

Projenin hayata geçirilmesi halinde, kontrolsüz üreme sona erecek, sahipsiz köpeklerinin tamamı kamu-sivil işbirliği ile toplu olarak sahipli hale geleceklerdir.  Proje uygulamaya konulduktan itibaren birkaç ay içerisinde popülasyon kontrol altına alınacak ve köpeklerin ortalama doğal ömrü dikkate alındığında sorun en fazla 10 yıl içerisinde tamamen ortadan kalkacaktır. Projenin hayata geçmesiyle birlikte sorunun kamu nezdinde yarattığı mali yük, her geçen yıl dikkate değer biçimde azalarak 8-10 yıl içerisinde sıfırlanacaktır.

Proje                                      :

Kamu desteği ile gönüllü oluşumlara toplu sahiplendirme.

Ayrıntıya geçmeden önce projenin anlaşılabilmesi için Ankara’da bulunan ve bünyesinde 750 den fazla sokak köpeği olan PATİLİKÖY sivil uygulaması incelenmelidir. Benzer başka örnekleri de olan bu uygulama amaca uygunluğu açısından yeterli veriye sahip.   https://patilikoy.com/ uzantılı web adresinde sivil projeye ilişkin şu açıklama yer alıyor  :

“PATİLİKÖY, 2011 yılında, Ankara İmrahor Vadisi’nde Volkan KOÇ un öncülüğünde, yol üstünde sahipsiz 30-40 canın beslenmesiyle başlayan, 6 yıl aradan sonra bugün yüzlerce sahipsiz, kimsesiz cana ev sahipliği yapan  koskoca bir orman arazisinde BİTMEYEN BİR MASAL dır… Gönüllülük esasına dayalı olarak girdiğimiz bu zorlu mücadelede, geçmişten bu güne hayvan seven gönüllü dostlarla birlikte, adına Patiliköy dediğimiz alanı kurduk…Yıl 2017, Patiliköy dediğimiz orman arazisi içerisinde ve çevresin de  700 civarı sahipsiz hayvanımızın yaşam mücadelesine biz de ”vicdani” ve ”insani” sorumluluklarımız gereği, yılın 365 günü, hergün besleme yaparak, kısırlaştırma, aşılama, tedavi ve en önemlisi SEVGİ VE ŞEFKAT göstererek daha sağlıklı ve uzun yaşamaları için mücadele veriyoruz. Bu alanı kurmamız daki TEK AMAÇ, insanların istemediği, hor gördüğü, dışladığı, evsiz, barksız, sahipsiz, kimsesiz çöpler de bir lokma yiyecek için gece gündüz mücadele eden hayvancıklarımıza bir damla da  olsa çaresizliklerine ÇARE olmak, geleceklerine IŞIK olmak, UMUT olmak. PATİLİKÖY de yıllardır devam eden büyük bir emek, büyük bir mücadele var…”

Yukarıda uygulamaya ait web adresinden alınan 2 adet görsel yer alıyor. Kamusal destek olmadan gönüllülük esasına dayalı olarak oluşturulan çalışma, hayvanseverlerden çok ciddi takdir almakta. Az sayıda gönüllün ortaya koyduğu çalışma, ülkemizdeki sahipsiz köpek sorununun yaygın kanının aksine tüm paydaşlarının olur vereceği bir çözümünün zor olmadığının göstergesidir. 

Yine yakın dönemde Yalova’da Sahipsiz Hayvanları Koruma Vakfı’nın öncülüğünde bölgedeki tüm belediyelerin ve valiliğin destek olduğu “PATİKENT” projesi de hayvanseverlerin sahip çıktığı benzer bir “toplu sahiplenme” örneğidir.

Yukarıda verilen örnekler, ülkemizdeki tüm yerel yönetimleri kapsayan benzer bütüncül bir proje ile sorunun çok kısa süre içerisinde tamamen ve insancıl yöntemlerle ortadan kaldırılabileceğini göstermektedir. 

Peki Nasıl Yapmalı                 ?

A-     Genel Yöntem

1. Yerel yönetimlerin tamamını kapsayan bir çalışma programı ve protokol kapsamında; sadece il merkezleri ile sınırlı olmak üzere sahipsiz köpekleri barındırmak üzere yaşam kampüsleri kurulacak. Bu yaşama kampüslerinin fahiş yatırım maliyeti gerektirmeyen altyapı ve teknik mimari nitelikleri ile ilgili ön çalışma taslaklarımız mevcut.  
2. Proje etkinlik alanındaki yerel yönetimlerin sürecin yürütülmesiyle ilgili tek yükümlülüğü, bölgelerinde rastlanan sahipsiz hayvanları, güvenli şekilde bağlı bulundukları il”e ait doğal yaşam kampüslerine nakletmek olacaktır.  Yerel yönetimlerin, nakil amaçlı bekletme alanları dışında sahipsiz köpeklere yönelik barınak faaliyetleri tamamen sona erecektir.

1. Kampüsler, her biri 1.000 – 1.500 köpeğe ev sahipliği yapmaya elverişli yaşam alanlarına bölünecek, proje genel alanı yeni ilavelere uygun olacaktır. İlgili yaşam kampüsüne bağlı alanlardaki sokak köpekleri bu yaşam ortamına dahil edilinceye kadar bitişik parsellerde yeni yaşam alanları açma işlemi sürecektir. Dağlara, ovalara, sanayi sitelerine, yol ve mahalle kenarlarına atılan çaresiz ve her türlü istismara açık hayvan esaslı bir seferberlik ve ihbar hattıyla toplanarak güvenli yaşam ortamına alınacaktır. İnsanlarla uyum sorunu yaşamayan, duyarlı insanların güvenli bir ortamda düzenli olarak bakım ve tedavi süreçlerini takip ettiği az sayıda hayvan projenin istisnasıdır

B-     İşin Yürütümü ve Paydaşlar

Ülkemizde sahipsiz hayvanların korumak amacıyla kurulmuş 2.000 den fazla dernek ve vakıf bulunduğu ifade ediliyor. Bunlardan aktif halde olan ve proje kapsamında sorumluluk almak isteyenlere, önceden belirlenmiş sahiplik protokolüne uymalara koşuluyla, doğal yaşam kampüsleri içerisindeki bağımsız yaşam alanlarının sevk ve idaresi yani manevi sahipliği verilecektir. Bunlardan bir kısmının yetkilileriyle yapılan görüşmelerden alınan geribildirim son derece olumludur. Proje hayata geçirilmeden önce proje potansiyelini karşılayacak sayıda gönüllü paydaş belirlenecektir. Bu aşama tamamlanmadan sistem hayata geçirilmeyecektir. Temizlik, gıda ve tedavi her yaşam kampüsünde kamu eliyle sağlanacağı için gönüllü paydaşlar mali külfete katlanmadan hayvanları sahiplenmiş olacaklardır. Gönüllü toplu sahiplendirme aşaması, sorunu çözmek isteyen iyi niyetli oluşumlarla suistimal peşinde olanları da ortaya çıkaracaktır. Benzer şekilde sokak hayvanları için mücadele eden sivil oluşumlar yada kişiler de sisteme dahil edilecektir. Bu insanlar için bölgeye ücretsiz ulaşım olanağı sağlanacak, kamu otoritesinin her bir bağımsız yaşam alanı için görevlendireceği personel bu paydaşların tavsiyeleri dikkate alınarak belirlenecektir. Halihazırdaki uçsuz bucaksız sorun yumağı olan kaotik ve amaçsız çalışma sisteminde istihdam edilen personelin çok azı ile sistem çok daha sağlıklı yürüyecektir.

Denetimli serbestlik sistemi ve açık cezaevi uygulamaları kapsamında, istekli yükümlülerinin doğal yaşam alanlarında hizmet sunabilmeleri için Adalet Bakanlığı ile görüşme yapılacaktır.

Yine vatani görevini yapan istekli askerlerin de belirli programlar dahilinde çalışmalara destek olmalarını sağlamak üzere Milli Savunma Bakanlığı ile görüşme yapılacaktır.

C-     Finansman                             

1. Belediyelerin nakil dışında konuyla ilgili tüm sorumluluğunu ortadan kaldıracak bu proje ile başlangıçta Belediyelere bu konuya ilişkin olarak ayrılan bütçenin yarısını aşmayan bir yüzdesi proje havuz hesabına aktarılacaktır. Yaptığımız ön değerlendirmelere göre kümülatif bir gelir havuzu oluştuğunda Belediyelerin sürece mali desteği mevcut duruma kıyasla çok daha az olacaktır.
2. Proje, ciddi bir kaynak sarfına sebep olan mevcut tablo ile kıyaslandığında ek kaynak gerektirmeyecektir. Bu tür bir olasılık halinde Sayın Cumhurbaşkanı’nın sorunun çözümü içi ortaya koyduğu yaklaşım ışığında ek kaynağın merkezi bütçeden sağlanması beklenmektedir. Yine duyarlı insanlarımızın projeye dikkate değer bağış desteği sağlayacağı düşünülmektedir. Etkili sivil kuruluş pratiklerinde sık rastlandığı gibi, banka hesabından aylık düzenli kesinti ile bağış seçeneği sağlanacaktır.
3. Projeye mali destek için uluslararası kuruluşlarla görüşmeler yapılacaktır. Bununla ilgili olarak birkaç şifahi ön görüşme yapılmış olumlu geri dönüş alınmıştır.  
4. Doğal Yaşama Kampüsü içinde yer alan her bağımsız yaşam alanı girişinde destekçi/sponsor tabela alanı bulunacaktır. Örneğin “YA Sponsoru … Bankası” “YA Sponsoru …….Üniversitesi”  yada “YA Sponsoru ……Holding” gibi. Sponsorlara, kurumsal saygınlıklarına katkı sağlayacak bu duyarlılıklarını kamuya yansıtabilmeleri için destekçi sertifikası verilecektir. 

Sonuç                          :

Kaderine terk edilen sokak köpeklerinin tamamını “bütün olarak” ele almak durumundayız. Lokal her çözüm arayışı sorunun büyüyerek devam etmesine neden olmaktadır. Bu canlıların proje amacına uygun koşullarda bir araya getirilerek gönüllüler nezdinde gruplar halinde sahiplendirilmeleri gerçekçi tek çıkış yoludur.

T.C.

İÇ ANADOLU BELEDİYELER BİRLİĞİ

SİVİL PROJE KOMİSYONU